Studiecoaching van topsporters – deel 2: Coachen van diversiteit
1 May 2021Jordi Cruijff: “Mijn vader stond erop dat ik naast het voetbal ook studeerde”
5 May 2022Studiecoaching van topsporters – deel 2: Coachen van diversiteit
1 May 2021Jordi Cruijff: “Mijn vader stond erop dat ik naast het voetbal ook studeerde”
5 May 2022Studiecoaching van topsporters - deel 3
3: Studiecoaching van de allerbesten in sport.
Docent en studieadviseur Joyce van Kooten gaat in op studiecoaching van topsporters aan de Johan Cruyff Academy, dat veel gelijkenis heeft met de manier van werken van Johan Cruyff College
Studieadviseur en docent Joyce van Kooten gaat in op de studiecoaching van topsporters en de uitdagingen waarmee zij en de allerbesten in sport mee te maken hebben, om de combinatie topsport en studie te realiseren. Als toelichting op die complexe praktijk, vertelt de topvolleybalster Myrthe Schoot waarom zij jaren geleden moest besluiten de studie stop te zetten en waarom zij recentelijk die weer opgepakt heeft en hoe dat bevalt. Ze is een volleybal routinier die op het hoogste internationale niveau presteert en derdejaarsstudent aan de Johan Cruyff Academy Amsterdam.
Joyce is sinds 2007 betrokken aan de Johan Cruyff Academy bij het (door)ontwikkelen van het onderwijsaanbod voor topsporters. Daarbij streeft zij met het team naar de meest ideale combinatie van topsport met de fulltime hbo-studie Sportmarketing, een richting van Commerciële Economie. De vestigingen van de Johan Cruyff Academy in Amsterdam, Groningen en Tilburg bieden in de studiebegeleiding maatwerk voor elke student-sporter die er studeert.
---
Dit artikel is het laatste uit een reeks van drie. In het eerste deel ging Joyce van Kooten in op de uitgangspunten van studiecoaching van topsporters en de essentiële succesfactoren en in deel 2 ging zij in op studiecoaching en diversiteit in sport en tussen sporters.
De 9 succesfactorenvoor topsporters
- Presteren onder druk
- Motivatie
- Verantwoordelijkheidsgevoel
- Kunnen genieten
- Relatie met coach
- Relatie met team (spelers, begeleiders)
- Financiering
- Visie op carrière
- Voorbereid zijn (op einde carrière)
Gelden dezelfde factoren ook voor succes in de studie?
Jawel, het is goed vertaalbaar naar studie. Het grootste verschil zit hem vaak – en dat is ook meteen de meest belangrijke – de motivatie. Sport staat voor topsporters echt op één! Een studie willen, is niet hetzelfde als een passie ergens voor voelen - sport in ons geval - en er ook echt voor gaan.
“De motivatie maakt vaak het grootste verschil. Iets willen is niet hetzelfde als ergens echt voor gaan” – Joyce van Kooten
Studeren vereist ook andere skills dan sporten natuurlijk. Je moet er zin in hebben en nieuwsgierig zijn naar het onderwerp, om er mee aan de slag te gaan. Omdat topsporters soms minimaal kunnen investeren in de studie, merk je dat zij ook niet altijd doorhebben hoe leuk het kan zijn. Dat ontdekken ze vaak pas op het moment dat ze er dieper induiken.
“Topsporters merken vaak pas later in de studie, hoe leuk sportmarketing kan zijn” – Joyce van Kooten
De onderlinge relatie is wat dat betreft belangrijk. Het feit dat zij als sporters samen studeren, zorgt voor verbinding en betrokkenheid. Ze snappen elkaars situatie en zijn dan vaak meer bereid op bepaalde momenten elkaar te helpen, of samen naar creatieve oplossingen te zoeken.
Uiteraard moet je ervoor waken om meeliftgedrag te stimuleren en hen ook leren daarmee om te gaan. Maar het feit dat zij de projecten samen aan kunnen gaan, zien wij – en zijzelf volgens de evaluaties overigens ook – als een grote meerwaarde van de Johan Cruyff Academy.
Welke tiende uitdaging zou jij als studiecoach toevoegen?
Ontwikkelingsgerichtheid: kunnen reflecteren op eigen gedrag, ontwikkeldoelen kunnen stellen en bereid zijn hard te werken om steeds beter te worden en te blijven leren.
“Toen het lekker ging in sport, ging het ook goed in mijn studie.” Herken je dat?
Meestal geldt dit wel. Een grote misvatting is, dat er bij een blessure meer tijd komt voor studie. Ten eerste is de structuur weg en is het zoeken naar een nieuw ritme. Je moet ook niet onderschatten hoeveel uren er in revalidatie gaan zitten, met vaak nog verplichte aanwezigheid bij teamzaken. En dan speelt het mentale aspect mee; ze zijn vaak teleurgesteld en down door de blessure en kunnen hun gedachten niet zomaar omzetten, om die effectief te besteden aan de studie.“Een misvatting is, dat er bij een blessure altijd tijd vrijkomt voor studie” – Joyce van Kooten
Uitzonderingen daargelaten overigens! Er zijn topsporters die de knop wel omzetten, omdat zij heel gedreven zijn om te presteren, waar dat ook maar kan.
“De meeste sporters kunnen de combinatie sport-studie het beste in een flow volhouden, maar er zijn ook uitzonderingen” – Joyce van Kooten
Maar de meeste sporters kunnen de combinatie sport-studie in een flow het beste volhouden. Sommigen zoeken daarbij de afwisseling met gerichte momenten, die zij aan de sport en aan de studie besteden.
Soms vraagt topsport zoveel, dat de sporter geen focus meer kan leggen op twee dingen. Dan wordt het lastiger en moeten er keuzes gemaakt worden.
Topsport en studie combineren
case: volleybalster Myrthe Schoot
Myrthe Schoot is 32 jaar en combineert haar volleybalcarrière met haar studie aan de Johan Cruyff Academy. Ze volleybalt sinds haar twaalfde, speelt dertien jaar voor het nationaal volleybalteam en het is haar tiende seizoen in de Duitse Bundesliga. Op de Olympische Spelen in 2016 in Rio behaalde ze met het Nederlands team een historische vierde plaats.Myrthe begon in 2012 aan haar studie aan de Johan Cruyff Academy. Na haar transfer naar Duitsland is ze gestopt met studeren. Na die jarenlange break heeft ze vorig jaar besloten haar studie alsnog af te ronden.
Verspreid over het artikel, gaat Myrthe Schoot in op haar persoonlijke situatie via drie vragen:
Waarom heeft zij destijds besloten om te stoppen met de studie?
Waarom heeft zij besloten de studie na al die jaren weer op te pakken?
En, hoe ervaart ze het studeren nu, op 32-jarige leeftijd, in combinatie met topsport?
Als er in sport moeilijkheden zijn, beïnvloedt dat dan de studievoortgang?
Wij zijn van het ‘totale mens-principe’ – zoals ik in deel 1 van dit interview al uitlegde – en negen van de tien keer merken wij dat er problemen ontstaan bij studievoortgang als het in de sport niet goed gaat.“Negen van de tien keer geldt: als het in de sport niet goed gaat, heeft dat invloed op studievoortgang” – Joyce van Kooten
Wat we af en toe wel eens zien is dat, als het elders minder goed gaat, zij de studie juist als uitlaatklep of afleiding inzetten. Voor sommige studenten werkt dat en dan is het fijn voor hen als zij die optie hebben.
“Vaak probeer ik sporters bij te brengen dat zelfstandigheid niet hetzelfde is als de dingen alleen willen doen” – Joyce van Kooten
Wel is het in mijn ervaring zo, dat veel sporters niet snel melden als er iets mis is. Het zijn “niet-praten-maar-doen”-types en zij willen vaak graag zelf hun problemen oplossen, waardoor zij soms lang met dingen rondlopen en het probleem groter wordt dan nodig zou zijn.
“Johan Cruijff legde ook de nadruk op teamwerk: 'Alleen kan je niets, maar samen kan je alles!'” – Joyce van Kooten
Wat ik de studenten dan vaak probeer bij te brengen: zelfstandigheid is niet hetzelfde als de dingen alleen willen doen. Sterker nog, het tegendeel is waar! Het maakt je sterker de dingen te delen en samen te doen. Hier verwijs ik ook altijd naar de kracht van Johan Cruijff; zijn eigen leven richting geven en daarbij wel op de juiste momenten de juiste mensen inschakelen en het belang van teamwerk inzien. “Alleen kun je niets, samen kun je alles!"
Waarom besloot je destijds om te stoppen met je studie?
"Toen ik 22 jaar was, vertrok ik als jong talent naar Zuid-Duitsland, om daar in de Bundesliga te gaan spelen. Het was mijn droom, dus ik ‘moest’ gaan, maar ik was ook onervaren.""Ik kende de verhalen van andere internationals die naar het buitenland gingen en daar stevig onder druk werden gezet door de clubs: Jij was gehaald – en werd betaald – om de punten te maken! Ik voelde die druk al voordat ik er was. Het was een hele grote stap: Omgaan met die druk en de hoge verwachtingen, het gemis van je familie, niet even kunnen bijkletsen met vriendinnen, de hele tijd communiceren in vreemde talen, het hoge sportniveau, de cultuur- en mentaliteitsverschillen, de andere aanpak in de trainingen ... Kortom, alles was anders en intensiever."
"De sport gaf mij wel houvast, want ik had een heel duidelijk doel: Ik wilde bij mijn club schitteren en bij het Nederlands team een vaste plek krijgen. Dat is me ook gelukt!"
"Ik dacht toen dat ik mijn studie 'er wel even bij' kon doen, maar helaas is dat toen niet gelukt. Ik ben destijds gestopt en als ik heel eerlijk ben, denk ik dat ik het met de huidige online communicatiemogelijkheden, ook niet gered had."
‘Succes in sport én studie’ is één van de pijlers van de Johan Cruyff Academy. Vind je het dan erg als een student stopt met sport?
Veel studenten studeren af terwijl zij geen topsporter meer zijn. Zij hoeven de opleiding niet te verlaten. Want dat is precies wat Johan Cruijff wilde en daarom is het onderdeel van de missie van de Johan Cruyff Academy: we zorgen ervoor dat sporters een productieve toekomst hebben, juist ook ná de sportcarrière.
“Sporters hoeven de opleiding niet te verlaten als ze stoppen met sport. Onze missie is juist dat zij een productieve toekomst hebben ná hun sport, zoals Johan Cruijff het wilde" – Joyce van Kooten
Het stoppen kan veel verschillende redenen hebben en op veel momenten in iemands leven plaatsvinden: mentaal klaar zijn met topsport, geblesseerd geraakt zijn, over de eigen top heen zijn, noem maar op.
In al die gevallen kiezen zij er dan voor om hun focus te verleggen en zien wij doorgaans dat zij het heel goed gaan doen in de studie en echt gaan toewerken naar een maatschappelijke carrière. Ook dat is heel mooi om te zien en te mogen begeleiden, in beide gevallen zijn ze namelijk bezig met het worden van een young professional.
Vind je het erg als ze stoppen met studeren, door druk vanuit sport?
Jawel, maar soms kan het gewoon niet anders. Er is ook bijna altijd wel een manier te vinden om later, of op andere wijze, alsnog een diploma of certificaat te behalen. Die optie geef ik hen altijd mee. Meestal zijn zij nog heel jong en dan kunnen zij een studie later oppakken. Wel proberen wij de student-sporter aan ons te blijven binden, zodat van uitstel geen afstel komt. Ik probeer hen bijvoorbeeld altijd even te feliciteren, als ik zie dat zij sportsuccessen boeken.
“Een studie heeft alleen zin, als zij zelf de wil en inzet tonen om het te willen halen" – Joyce van Kooten
Als de sportdruk toeneemt en studie-uitval komt in beeld, dan gaan wij individueel het gesprek aan en dan komt altijd de vraag op tafel: ‘wil je de studie echt?’ Want het heeft alleen zin als zij zelf de wil en inzet tonen om de studie te willen halen. Als het teveel een strijd wordt, gaat het ten koste van de kostbare tijd die zij hebben om te genieten van hun sportsucces.
Waarom heb je het studeren weer opgepakt?
"Ik ben nu 32 en ik realiseer me dat mijn topsportcarrière ergens een keer eindigt. Dat is iets waar ik vroeger nooit over nadacht. Ik moest en zou die Olympische medaille halen. Nu denk ik: wat wil ik straks? Ik vind het ook belangrijk om het hbo-diploma te halen.""Vooral het mislukken van de Olympische kwalificatie in januari 2020, heeft me aan het denken gezet. Mijn droom – om in plaats van in Rio dan in Tokyo goud te halen – viel in het water. Ook door de coronacrisis viel mijn leven als topsporter letterlijk stil. Wat nu?"
"Wat wil ik, wat vind ik leuk, waar ligt mijn kracht en wat is mijn passie? Vroeger heb ik de opleiding altijd met veel plezier gedaan. De Johan Cruyff Academy kwam weer in mijn gedachten, maar ook de twijfels. Is het nu dan wel realistisch de studie op afstand te doen, naast een druk topsportbestaan?"
Ik heb daarover een paar goede gesprekken gehad met mijn studiebegeleidster, een alumna en andere betrokkenen. Toen heb ik de knoop doorgehakt en me opnieuw ingeschreven voor de studie. Het is soms wel aanpoten en veel plannen en organiseren, maar ik weet waar ik het voor doe: mijn toekomst ná mijn volleybalcarrière."
Komt het vaak voor dat studeren onmogelijk wordt, door de vele sportverplichtingen?
In mijn ervaring speelt dat eigenlijk alleen bij de Olympische sporters, tijdens EK’s en WK’s en bij sporters die heel veel, of fulltime, in het buitenland sporten, waar vaak zwaardere trainingsschema’s gelden dan in Nederland. Maar zelfs dan zijn er sporters die het wel redden!Olympische programma’s zijn wel de meest aantoonbare reden, dat het draaien van het volledig studieprogramma niet lukt. Als het in andere gevallen niet lukt om het te combineren, spelen in mijn ervaring bij vrijwel alle andere situaties altijd andere factoren mee, dan alleen een druk sportprogramma.
Hoe is dat voor jou als studiecoach, als topsporters stoppen met de studie?
Als sporters stoppen met de studie, geeft dat meestal een gevoel van falen, zowel bij de sporter als bij ons. Maar veranderingen horen bij het leven en je ziet ook, dat er toch vaak mooie carrières ontstaan, vaak als journalist of commentator bijvoorbeeld, en dat studeren soms later weer wordt opgepakt.“Wij benadrukken vaak om te blijven kijken naar wat zij wél gedaan hebben en hoe knap dat is" – Joyce van Kooten
Ook als topsporters langer over de studie doen, zien zij dat zelf vaak als falen, terwijl wij dan benadrukken te blijven kijken naar wat zij wél gedaan hebben en hoe knap het is de combinatie vol te houden, om het succesvol af te ronden.
Met sommige ‘lang-studeerders’ bouw je een jarenlange band op en dan ben je haast nog trotser dan de student zelf, als ze afstuderen. En op degene die het in vier jaar halen ben je trots, omdat het zo knap is dat zij het allemaal zo goed hebben weten te managen: de topsport met een fulltime studie.
Hoe gaat de combinatie topsport-studie nu?
"Door het wedstrijdseizoen van de Bundesliga, woon ik vanaf augustus tot aan mei in Zuid-Duitsland. We trainen elke dag twee keer en zijn vrijwel nooit twee dagen achter elkaar vrij. Zelfs met Kerst waren er wedstrijden. We krijgen op zondagavond een appje met het schema voor die week. Wanneer we slecht trainen – of als het de trainer beter lijkt – wordt alles soms zomaar omgegooid.Naar Nederland reizen zit er dan niet in. Dat mis ik wel. Ik vond het ook altijd gezellig in de collegezaal met andere sporters en je pikt in het directe contact ook veel op! Dat de studie helemaal online staat, is perfect voor mij. Ik keek er ook naar uit weer 'student’ te zijn. Ik voel me supertrots, als ik achter m’n laptop zit en een hoor- of werkcollege volg. Je moet door de afstand wel extra goed een vinger aan de pols houden. Er komt nog meer eigen verantwoordelijkheid bij kijken. Gelukkig heb ik een fijne studiebegeleidster, die mij goed op weg heeft geholpen, want het was behoorlijk wennen om weer te studeren.
Het is fijn dat de opleiding zo meedenkt, ook over mijn stage bijvoorbeeld. Stagelopen is naast mijn topsportbestaan heel lastig. Daarom mag ik de stage over een jaar spreiden, in plaats van een half jaar, en kan ik de stageopdracht helemaal online doen. Superfijn dat dit zo kan!
Hoe beïnvloedt ‘sport’ de relatie met studenten?
Enorm! Iedereen is erg betrokken bij de sportprestaties van studenten, zowel de docenten als de medestudenten. We volgen die zoveel mogelijk. Een groot deel van ons succes, komt voort uit de verbinding door sport.“Een groot deel van ons succes, komt voort uit de verbinding door sport" – Joyce van Kooten
Laatst hebben wij bijvoorbeeld allemaal thuis online een live handbalwedstrijd bekeken, waar drie huidige - en één ex-student aan meededen. We zijn allemaal sportfanaat, dus we vinden het leuk om te zien en de sport is een heel belangrijk middel in de onderlinge relaties.
Hoe beïnvloedt ‘sport’ de ontwikkeling van studenten?
Ons hele programma is gericht op sport; we bereiden hen voor op een carrière in de sportindustrie, zodat zij die verder kunnen versterken, ook al is het prima als zij buiten de sport aan de slag gaan, aangezien hun skills in veel sectoren goed in te zetten zijn.“We stimuleren de studenten om kritisch naar hun eigen sportcontext te kijken" – Joyce van Kooten
Als docententeam werken we liever met de studenten samen, dan dat wij hen als ‘leerlingen’ zien. Wij stimuleren het vormen van eigen meningen en sport biedt daarvoor goede uitgangspunten. Je moet er dan wel voor waken, dat je niet op de stoel van de sporttrainer of coach gaat zitten, maar anderzijds schromen we er niet voor om studenten uit de tent te lokken, door hen kritisch naar hun eigen sportcontext te laten kijken en hen te stimuleren zelf een mening te formuleren en de dingen die in hun sport spelen, bespreekbaar te maken.
“Sport biedt een mooie omgeving om de vaardigheden die zij later nodig hebben te oefenen" – Joyce van Kooten
Sport biedt wat dat betreft een mooie omgeving om de professionele vaardigheden die zij later nodig hebben, te oefenen, uit te proberen, te ontwikkelen en in te zetten.
Zouden de topsporters nóg beter begeleid kunnen worden?
Misschien wel. Ik ben voorstander van modulair onderwijs, dat een hbo-studie meer een zelf samen te stellen pakket wordt, zowel op inhoud als timing, zodat je nog flexibeler bent wanneer en hoeveel studielast je oppakt.Daar gaat het in de toekomst van het hbo wel heen verwacht ik, maar zo ver zijn we nog niet.
En daarnaast kunnen we, denk ik, nog meer inzetten op loopbaanbegeleiding bij de gehele carrière van de topsporter, van binnenkomst aan de opleiding tot enige tijd erna.
Tenslotte, welke literatuur beveel jij aan over studiecoaching van topsporters?
Ik geef hierbij een aantal suggesties:
- EU Guidelines on Dual Careers of Athletes
- Starting, the European Dual Career Toolkit
- Autobiografieën van sporters
- ‘Van aanleg naar intelligentie’, Laura Jonker
- ‘Goals’, Laura Jonker
- ‘Het tienerbrein’, Jelle Jolles
- ‘Leer het brein kennen’, Jelle Jolles
- 'Breinkennis voor opvoeding en onderwijs', Kees Vreugdenhil
- Ruwe diamanten, talentontwikkeling in de sport
- 'Het heilige vuur, Olympische dromen en daden', Nico Keuning
- 'High Impact Learning, onderwijs van de toekomst', Filip Dochy (PDF)
- Wijze lessen, 12 bouwstenen voor effectieve didactiek, Open Universiteit (PDF)
- 'Alles gedaan, veel gelaten, maar toch geen topsporter', NRC
---
Dit artikel is het laatste uit een reeks van drie. In het eerste deel ging Joyce van Kooten in op de uitgangspunten van studiecoaching van topsporters en de essentiële succesfactoren en in deel 2 ging zij in op studiecoaching en diversiteit in sport en tussen sporters.
Joyce van Kooten
Joyce van Kooten is studieadviseur en docent aan de Johan Cruyff Academy Amsterdam aan de Hogeschool van Amsterdam. Als studieadviseur is ze verantwoordelijk voor de in- en doorstroom van de studenten. Daarbij streeft zij met haar collega’s naar een ideale sport en studie-combinatie voor elke student-sporter. Daarnaast is ze docent Personal Branding en Communicatieve Vaardigheden, waar studerende topsporters inzicht vergaren in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling en faciliteert ze het delen van kennis tussen de drie Johan Cruyff Academies. Joyce was consultant Werving en Selectie en Management Development in het bedrijfsleven, bij KPN en TNO. Vanuit haar bedrijf Joynyou werkt ze als persoonlijk coach voor de Master in Coaching van het Johan Cruyff Institute in Amsterdam, helpt zij bij het delen van onderwijs tussen de drie Johan Cruyff Academies en is zij docent bij de Engelstalige, online modules ‘Leadership’ en ‘People Management’ van het Johan Cruyff Institute in Barcelona. Haar ambitie is met haar eigen bedrijf (nog meer) bij te dragen aan projecten op het gebied van persoonlijke ontwikkeling en zelfregulatie van jonge sporters.
Master in Coaching
Eén van de opleidingen die Joyce volgde en waar zij nu personal coach is van studenten, is de Master in Coaching van het Johan Cruyff Institute Amsterdam. Dit 10-maanden durende studieprogramma is gebaseerd op de visie van Johan Cruijff, waarin coaching meer is dan het toepassen van tactische en technische kennis. Het gaat om het managen van jezelf, de spelers/medewerkers, het team en de omgeving. Immers, je bent alleen in staat anderen te coachen, als je jezelf kan coachen. Klik hier voor meer informatie.